Nám da là gì?
Nám da là tình trạng tăng sắc tố da mắc phải, mạn tính, đặc trưng bởi các dát màu nâu ở trên mặt, thường là vùng gò má, mũi, trán, môi trên, cằm, đôi khi có ở cổ. Nám da gặp nhiều nhất ở độ tuổi trung niên, phụ nữ mang thai, hiếm gặp ở trẻ nhỏ.
Đối tượng dễ gặp nám
Bệnh thường hay gặp ở phụ nữ, nhất là phụ nữ trung niên, phụ nữ có thai hoặc thường xuyên sử dụng thuốc ngừa thai (estrogen và progesterone). Ở nam giới, tỷ lệ mắc bệnh rất thấp. Người mắc bệnh về nội tiết (bệnh ở tuyến giáp, tuyến uyên, tuyến thượng thận) cũng có thể bị nám da. Người châu Á có làn da ngăm đen dễ bị nám da. Ở người da màu sậm: hắc tố bào sản xuất nhiều melanin hơn; các melanocome to hơn và chứa nhiều melanin, và sự phân rã của chúng chậm hơn. Có 2 dạng melanin được tổng hợp bên trong các hạt melanocome: eumelanin (sậm, nâu đen) và pheomelanin (sáng, đỏ-vàng). Eumelanin có 2 màu: đen và nâu. Người da màu sậm có nhiều eumelanin hơn pheomelanin nên dễ bị nám da hơn.
Nguyên nhân gây nám
Nám da có liên quan tới nhiều yếu tố, trong đó ánh nắng mặt trời (tia cực tím UV), ảnh hưởng của nội tiết tố (bệnh nội tiết, rối loạn nội tiết tố nữ, sử dụng thuốc ngừa thai) và ảnh hưởng của di truyền được xem là 3 yếu tố chính dẫn đến tình trạng nám da. Bên cạnh đó, thuốc, hóa chất, mỹ phẩm, stress, ô nhiễm môi trường… cũng góp phần gây nám da.
Nguyên nhân thứ nhất, tác động tia UV được coi là yếu tố chính gây nám da vì theo các nghiên cứu tỷ lệ mắc bệnh nám da cao ở những vùng nhiều nắng và vùng da nám thường sáng hơn vào mùa đông. Có những trường hợp nám da sau khi đã được điều trị khỏi đã tái phát trở lại chỉ sau một lần phơi nắng.
Nguyên nhân thứ hai gây nám da là do ảnh hưởng của nội tiết tố. Nám da thường xuất hiện trong thai kỳ. Thường gặp trên phụ nữ sử dụng thuốc ngừa thai, phụ nữ mãn kinh sử dụng liệu pháp thay thế, phụ nữ sử dụng thực phẩm chức năng có thành phần giống estrogen và progesterone.
Nguyên nhân thứ ba là ảnh hưởng di truyền. Một số chủng tộc có tỷ lệ nám da cao hơn và bệnh nhân có tiền sử gia đình có thành viên bị nám da. Ngoài 3 yếu tố trên, nám da còn có thể do một dạng viêm da tiếp xúc ánh sáng. Các dị ứng nguyên có thể là các thành phần trong mỹ phẩm. Một số mỹ phẩm có thể làm tăng sắc tố da, đặc biệt là các mỹ phẩm có các chất tạo mùi, nước hoa. Một số loại thuốc cũng có thể làm tăng nhạy cảm ánh sáng và tăng sắc tố da.